Như chúng ta đã biết, con người đã chụp được hình ảnh của những vật thể từ rất xa trong vũ trụ. Ví dụ như năm 2019, hình ảnh đầu tiên của hố đen trong tâm thiên hà Messier 87 cách trái đất 55 triệu năm ánh sáng đã được chụp bởi hệ thống kính thiên văn toàn cầu ETH đã được công bố (info by Guardian). Như vậy, hình ảnh của hố đen mà con người quan sát được là hình ảnh quá khứ của nó ở 55 triệu năm trước đây. Bởi vì hình ảnh của hố đen này phải mất từng ấy thời gian để đến được trái đất thông qua ánh sáng. Hình ảnh về các ngôi sao và thiên hà mà con người nhận được cũng tương tự.
Thực ra, trên lý thuyết tất cả các hình ảnh mà con người chụp được hoặc nhìn thấy đều là hình ảnh của quá khứ. Do ánh sáng phải mất thời gian để di chuyển trong 1 khoảng cách từ vật thể đến máy chụp/mắt. Nhưng do tại trái đất, khoảng cách giữa vật thể và máy chụp/mắt là rất rất nhỏ so với tốc độ ánh sáng nên chúng ta gần như không thể nhận ra điều đó.
Như vậy, nhiều đối tượng khác ở ngoài vũ trụ sẽ chụp lại được hình ảnh lúc con người còn ở trong hang, hoặc chụp được hình ảnh những con khủng long ở kỷ Jura... Còn chúng ta thì chụp lại được các hình ảnh mới hình thành của các hành tinh. Nhưng thực tế bây giờ nó đã già lắm rồi, có thể còn đang có những sinh vật sinh sống trên đó... Do đó, quá khứ, hiện tại, và tương lai tất cả chỉ là ảo giác.
Thêm vào đó, phần trước tôi đã giải thích cơ chế hình thành màu sắc và "sắc tức thị không, không tức thị sắc".
Thông qua đó, tôi đã kết luận vạn vật trong vũ trụ chỉ là ảo ảnh.
Ảo ảnh và ảo giác là vướng mắc lớn nhất làm cho con người luôn loay hoay không phân biệt đâu là thực, đâu là ảo, đâu là giá trị sống đích thực, đâu là thứ quý giá nhất trong cuộc đời này. Chỉ có 1 thứ duy nhất thật của mỗi người là bản thể của chính người đó. Nhưng sự mất phương hướng, không có lý tưởng sống đã làm cho mỗi người cũng dễ dàng tự đánh mất chính mình.